Avatar
Het is 2154 op de fictieve maan Pandora van de planeet Polyphemus die in een baan draait om de dubbelster Alpha Centauri. Een aards mijnbouwbedrijf heeft onder leiding van Parker Selfridge een vestiging op Pandora voor het delven van een kostbaar mineraal, unobtanium (te vertalen als “onverkrijgbaar-ium”; ’to obtain’ = verkrijgen, verwerven, bemachtigen). Voor de interstellaire ruimtereis van en naar de aarde worden snelle ruimteschepen gebruikt die de vier lichtjaren in zes jaar afleggen. Bovendien maken vervoerde personen de reis in ingevroren toestand, zodat deze heel kort lijkt te duren. Er is op Pandora een inheemse bevolking van humanoïde wezens, de Na’vi. Ze zijn intelligent zoals mensen, maar technologisch minder ver ontwikkeld. Ze lopen net als mensen op twee benen, zijn 3 meter lang, slank, lenig, met een staart en een huid met een zebra-patroon van licht- en donkerblauw. De mensen hebben een techniek ontwikkeld om een wezen te creëren dat een genetische tussenvorm is tussen een bepaald mens en de Na’vi, zijn zogenaamde avatar. De betreffende mens kan via apparatuur mentaal draadloos verbonden worden met zijn/haar avatar waardoor hij deze kan besturen, en kan zien, voelen, enz. via de avatar, terwijl zijn eigen lichaam slaapt. Als de avatar slaapt kan de verbinding verbroken worden zodat de bestuurder kan eten en rapporteren. Via de avatars kunnen de mensen gemakkelijker contact leggen met de Na’vi, bovendien hoeft de avatar niet zoals mensen een zuurstofmasker te dragen op Pandora.
De relatie tussen de mensen en de Na’vi zijn niet goed. Parker Selfridge is een typische ‘corporate manager’ die slechts geinteresseerd is in het delven van erts voor financieel gewin. Zijn machines walsen alles plat en vernielen het woud, tot grote woede van de Na’vi. De wetenschappers onder leiding van Grace Augustine willen Pandora en het Pandoraanse leven bestuderen, wensen vreedzamere betrekkingen en proberen Selfridge te interesseren vrede en een soort handelsovereenkomst met de Na’vi te sluiten. Grace heeft met haar Avatar zelfs een schooltje gesticht in de Na’vi nederzetting zodat de Na’vi enigzins Engels spreken, maar kort voor het begin van het verhaal is haar te kennen gegeven door de Na’vi dat ze niet meer welkom is. Verder zijn er beveiligingstroepen, allemaal voormalige mariniers geleid door kolonel Miles Quaritch. Quaritch gelooft sterk in het gebruik van brute kracht en ziet de Na’vi als hinderlijk ongedierte dat in de weg zit.
De voormalig marinier Jake Sully krijgt onverwacht de gelegenheid om naar Pandora te worden uitgezonden, omdat zo de kostbare avatar van zijn overleden tweelingbroer alsnog gebruikt kan worden, omdat ze hetzelfde DNA hebben. Dat hij aan zijn benen verlamd is is geen bezwaar, hij vindt het juist prachtig dat hij als avatar weer kan lopen. Hij wordt als avatar ingezet als beveiliger van onderzoekers. Hij raakt gescheiden van de anderen en wordt belaagd door de dieren op pandora. Neytiri van de Na’vi-stam Omaticaya wil hem eerst doden, maar krijgt dan een teken van de godin van de Na’vi, Eywa, dat gunstig is voor Jake. Ze redt hem en krijgt van haar stam opdracht hem van alles over hun leven te leren. Op die manier raakt hij bijvoorbeeld stilaan bedreven in het berijden van eenIkran, een vliegend dier. Jake en Neytiri worden uiteindelijk verliefd op elkaar en worden een koppel.
Wegens Jakes goede contacten met de Na’vi zet Quaritch hem in als spion en onderhandelaar, ondanks het feit dat hij in tegenstelling tot de wetenschappers in het begin nog heel weinig kennis heeft van Pandora en de cultuur van de Na’vi. Het mineraal bevindt zich echter onder de Hometree, een enorme boom waarin de Omaticaya leven en die ze niet bereid zijn te verlaten. Door militair ingrijpen wordt onder leiding van Selfridge en Quaritch de Hometree vernield en worden de Na’vi met geweld verjaagd, waarna Jake de kant van de Na’vi kiest. Twee wetenschappers met een avatar (Grace Augustine en Norm Spellman), wetenschapper Max Patel en pilote Trudy Chacon steunen hem, en helpen hem de speciale apparatuur te stelen waardoor de avatars gebruikt kunnen worden. Neytiri’s vader, die de leider van de Omaticaya was, wordt tijdens de aanval gedood, Tsu’Tey is zijn opvolger. Even voelen Neytiri en Tsu’Tey zich verraden door Jake, maar als Jakes avatar erin slaagt de vervaarlijke toruk (grote leonopteryx), een vliegend dier groter dan een banshee of een ikran (zoals de Na’vi het dier noemen), te temmen en te berijden, wat hem zeer groot aanzien verleent, zien ze in dat hij aan hun kant staat.
Andere Na’vi-stammen sluiten zich aan bij de Omaticaya. Quaritch ontdekt dit en wil het moreel van de Na’vi breken door de heilige Tree of Souls ook te vernielen, voordat de overmacht van de Na’vi te groot wordt. Er volgt een strijd waarbij Jakes avatar op de toruk en de Na’vi op hun banshees vliegen en waarbij ook enkele Na’vi van communicatieapparatuur van de mensen gebruikmaken. Eywa kiest de kant van de Na’vi waardoor de gehele fauna zich tegen de mensen keert. Uiteindelijk springt Quaritch in een mecha uit een neerstortend vliegtuig, waarna hij de container met Jakes mensenlichaam vernielt, waardoor dit van zijn avatar ontkoppeld wordt en geen zuurstof meer krijgt. Neytiri doodt Quaritch, en hoewel ze nog nooit Jakes mensenlichaam heeft gezien, herkent ze hem wel (dat komt doordat het DNA van de avatar is gemengd met menselijk DNA en het DNA van de Na’vi. De avatar lijkt daarom altijd op zijn bestuurder) en redt hem door hem een zuurstofmasker om te doen.
De mensen worden uiteindelijk verslagen en van Pandora verdreven. Jake besluit op de planeet te blijven. De Na’vi hebben een ritueel waarbij ze de ziel van een mensenlichaam proberen over te planten naar de bijbehorende avatar. Dat is mislukt bij de stervende Grace, maar lukt nu wel bij Jake, waardoor Jake nu als Na’vi verder kan leven op Pandora.
